Znieczulenie miejscowe

Opis

Znieczulenie miejscowe polega na odwracalnym blokowaniu impulsów we włóknach nerwowych, przebiegających w miejscu podania środka znieczulającego – z tego powodu zostają osłabione lub zniesione doznania czuciowe w tej okolicy. Tego rodzaju znieczulenie podaje się przy zabiegach gastrologicznych, laryngologicznych, urologicznych, ortopedycznych, przy wycinaniu migdałków, przed borowaniem czy ekstrakcją zęba.

Możemy mówić o znieczuleniu miejscowym:

• powierzchniowym – aplikacja środka znieczulającego (w postaci żelu, pudru, płynu) na skórę lub błony śluzowe, np. lidokaina, piperokaina, mentol, kamfora, chlorek etylu; szczególnie preparaty do stosowania zewnętrznego z lidokainą można swobodnie zakupić w aptece (na przykład środki przeciwbólowe przeznaczone dla dzieci w okresie ząbkowania);

• nasiękowym – miejscowe podanie środka do tkanki, np. lidokaina, prokaina;

• przewodowe – nacelowane wstrzyknięcie środka znieczulającego w okolice konkretnego nerwu w celu przerwania przewodnictwa nerwowego; mowa tu o znieczuleniu zewnątrzoponowym, podpajeczynówkowym lub infiltracji okolicy pojedynczego nerwu (jak w przypadku ekstrakcji zęba); np. lidokaina, bupiwakaina.

Podanie środka znieczulającego miejscowo powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych w okolicy aplikacji, dlatego podaje się dodatkowo niewielkie ilości środków obkurczających, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się środka poza miejsce podania. To również pomaga uzyskać wydłużenie działania znieczulenia Zaletą znieczulenia miejscowego, w porównaniu do ogólnego, jest mniejsze ryzyko wystąpienia komplikacji podczas zabiegu.

Wskazania

Wskazań do podania znieczulenia miejscowego jest bardzo dużo; oto te najbardziej powszechne:

•  badanie płynu mózgowo-rdzeniowego,

•  biopsja narządowa,

•  badanie płynu z opłucnej,

•  wziernikowanie żołądka i jelit,

•  wziernikowanie pęcherza moczowego i moczowodów,

•  niektóre zabiegi stomatologiczne,

•  cewnikowane serca,

•  bronchoskopia,

•  urazy.

Przeciwwskazania do zastosowania znieczulenia miejscowego:

•  niewydolność krążenia,

• arytmia,

•  choroba wieńcowa,

•  nadciśnienie,

• jaskra,

•  nadczynność tarczycy,

•  stosowanie leków psychotropowych i przeciwdepresyjnych,

•  alergia na środek znieczulający,

• dusznica bolesna,

•  ciąża,

• niewyrównana cukrzyca.

Przygotowanie

Przed zabiegiem znieczulenia miejscowego wskazane jest wykonania podstawowych badań krwi, czyli morfologii, określenie grupy krwi oraz czynności układu krzepnięcia. W przypadku pacjentów cierpiących na schorzenia przewlekle, muszą oni poinformować lekarza o chorobie oraz o przyjmowanych lekach. Znieczulenie nie powinno być wykonywane u kobiet podczas miesiączki. Pacjent nie powinien przyjmować pokarmu ani napojów minimum 7 godzin przed zabiegiem.

Przebieg

W przypadku znieczulenia powierzchniowego aplikuje się środek znieczulający w postaci żelu lub areozolu na powierzchnię skóry lub błon śluzowych. W przypadku znieczulenia nasiękowego i przewodowego, środek aplikowany jest za pomocą strzykawki w uprzednio zdezynfekowane miejsce.

Rekonwalescencja

To, kiedy pacjent wróci do domu zależy od lekarza. Jeśli nie ma żadnych niepokojących objawów, pacjent może opuścić szpital czy przychodnię tego samego dnia. Natomiast jeżeli pojawią się doznania bólowe, napady duszności czy zawroty głowy, konieczny jest natychmiastowy kontakt z lekarzem. Obszar poddany znieczuleniu miejscowego powoli odzyskuje zdolność do odczuwania bodźców bólowych i czuciowych. Z tego powodu należy uważać, aby w tym czasie przez przypadek nie uszkodzić (np. zadrapać, uderzyć, pogryźć) miejsca poddawanego zabiegowi.

Autor:
mgr Agnieszka Wiśniewska