Masaż izometryczny

Co to jest masaż izometryczny

Masaże są zabiegami polegającymi na sprężystym odkształcaniu tkanek miękkich. Oprócz zastosowania w wielu jednostkach chorobowych mają również działanie profilaktyczne i relaksacyjne. Masaż izometryczny należy do kategorii masażu klasycznego leczniczego, dlatego też techniki w nim wykorzystywane pochodzą z tego zabiegu. W fizjoterapii stosowany jest w przypadku, gdy mięśnie w wyniku długotrwałego unieruchomienia są osłabione lub nastąpił ich częściowy zanik. Jak sama nazwa wskazuje w trakcie zabiegu wykorzystywany jest skurcz izometryczny mięśni. Tak więc, w trakcie skurczu w wybranym mięśniu wzrasta stopniowo napięcie do około 80-95% napięcia maksymalnego, natomiast oba przyczepy mięśnia końcowy i początkowy pozostają oddalone i mięsień nie zmienia swojej długości- skurcz przebiega bez ruchu w stawie.

Technika ta wykonywana przez terapeutę polega na poddaniu włókien mięśnia lub grupy mięśni intensywnemu masażowi w trakcie skurczu submaksymalnego. Jednocześnie spełniając wszystkie niezbędne warunki, żeby mięśnie mogły pracować, poprzez doprowadzenie produktów odżywczych i wydalenie zbędnych produktów przemiany materii. Celem masażu jest zmniejszenie tkanki podskórnej tłuszczowej i zwiększenie tkanki mięśniowej wraz ze zwiększeniem jej siły. Korzyści ze stosowania zabiegu dotyczą również usprawnienia przepływu limfy zmniejszając obrzęki zastoinowe.

Przygotowanie do zabiegu

 Przed rozpoczęciem terapii masażem izometrycznym należy zmierzyć obwody kończyn w celu określenia mierzalnych efektów serii zabiegu. W pierwszym okresie zabiegów widoczne jest zmniejszenie obwodów na skutek redukcji tkanki tłuszczowej, następnie zwiększenie z powodu wzrostu masy mięśniowej. Siła mięśniowa natomiast rośnie proporcjonalnie do liczby zabiegów.

Przebieg zabiegu

Masaż izometryczny składa się z trzech etapów kolejno po sobie następujących: fazy przygotowania, właściwej oraz końcowej. Pierwsza faza przygotowawcza skupia się na pobudzeniu mięśni, receptorów czucia głębokiego oraz uzyskaniu efektu przekrwienia. Czas trwania jej to 8-10 minut w których fizjoterapeuta wykonuje techniki manualne głaskania, rozcierania, ugniatania na mięśniach pozostających w rozluźnieniu.

Kolejnym etapem jest faza właściwa- główna, która zawiera w sobie dwie czynności: skurcz oraz rozkurcz. Skurcz izometryczny pojedynczych mięśni lub grup mięśniowych bez dodatkowego zastosowania obciążeń wraz z techniką energicznego, silnego rozcierania, ugniatania. Czas trwania to około 15 sekund, a jego efektem intensywne przegrzanie tkanki mięśniowej i podskórnej, uelastycznienie tkanki, a także zwiększenie masy i siły mięśniowej. Po skurczu następuje przerwa trwająca 30 sekund, umożliwiająca wykonywanie terapeucie techniki wstrząsania, wibracji w celu rozluźnienia włókien mięśniowych. Cały etap główny składający się z powtarzających się od 6 do 12 razy skurczów oraz rozkurczów i trwa około 5-8 minut. Uzależnione jest to od siły posiadanej przez mięsień oraz od partii mięśniowej na której wykonywany jest zabieg. Ostatnim etapem jest faza końcowa skupiająca się na przywróceniu mięśniom właściwego dla nich tonusu(napięcia) poprzez rozluźnienie. Stosuje się masaż rozluźniający, delikatne głaskanie i rozcieranie trwające około 5 minut.

Masaż izometryczny należy wykonywać w serii po 10-20 zabiegów. Całość terapii jest indywidualnie dostosowana do stanu wydolności pacjenta oraz wieku. Wiek starczy predysponuje do dawkowania bodźców słabych i średnich w fazie głównej. Wiek młodzieńczy do bodźców o dużej sile. Dodatkowo w trakcie trwania serii zabiegów i w toku odbudowy tkanki mięśniowej czas bodźca i intensywność mogą zostać zwiększone. Częstotliwość masażu powinna bazować na schemacie 1 x dziennie. Czasami zalecany jest również tryb co drugi dzień. Celem serii zabiegów jest odzyskanie osłabionej siły mięśniowej i do tego momentu praktykowane są czynności terapeutyczne.

Wskazania do masażu izometrycznego

Wskazaniem do wykonania masażu izometrycznego są stany z obniżeniem siły mięśniowej lub jej częściowym zanikiem. Takie sytuacje mają najczęściej miejsce po wypadku ze złamaniem, urazach zabezpieczonych opatrunkiem, porażeniu wiotkim, wylewach, udarach, a także towarzysząc innym chorobom przewlekłym zmuszającym pacjenta do trwającej w czasie rekonwalescencji. Dodatkowo masaż znajduje zastosowanie także, w terapii osób z nadwagą jako masaż odchudzający redukujący podskórną tkankę tłuszczową.

Przeciwwskazania

Masaż jest przeciwwskazany u osób ze stwardnieniem rozsianym, w chorobach nowotworowych, w stanach niepełnego zrost kostnego oraz w okresie ciąży. Nie może zostać wykonany w przypadku zaników mięśniowych pochodzenia neurologicznego oraz u osób z ostrą niewydolnością krążenia i żylakami. Przerwanie ciągłości skóry oraz zmęczenie mięśni i całkowity brak siły mięśniowej uniemożliwiają wykonanie zabiegu.

Podsumowanie

Masaż izometryczny to zabieg fizjoterapeutyczny wykorzystujący w terapii skurcz izometryczny powodujący wzrost napięcia mięśnia bez zbliżania jego przyczepów. Składa się z trzech faz, pierwszej przygotowującej pacjenta do terapii przez wzrost przekrwienia, drugiej zasadniczo mający za zadanie zwiększyć siłę i masę mięśniową oraz trzeciej przywracającej odpowiedni tonus mięśnia. Zabieg ma wiele korzyści. Powoduje wzmocnienie i odbudowę siły mięśniowej oraz umożliwia uzyskanie sprawności sprzed urazu. Rekomendowany także jako masaż redukujący tkankę tłuszczową.

Opracowała: mgr Barbara Jankiewicz, fizjoterapeuta