Co to jest kinezyterapia?

Fizjoterapia dzieli się na trzy główne segmenty:

• fizykoterapia – zabiegi bazujące na bodźcach fizykalnych
• kinezyterapia – zabiegi wykorzystujące ruch jako bodziec leczniczy
• masaż leczniczy

Chcąc wytłumaczyć znaczenie słowa kinezyterapia należy rozłożyć je na dwie części: kinezy z gr. „kinesis” oznacza ruch oraz terapia z gr. „therapeja” czyli leczenie.

Kinezyterapia to bardzo szeroki termin, wykorzystujący ogromny wachlarz ćwiczeń oraz metod terapeutycznych mających na celu usunięcie niesprawności fizycznej.

Kinezyterapia – czym właściwie jest?

Kinezyterapia jest działem fizjoterapii opierającym się na leczeniu ruchem. Warunkiem uzyskania zamierzonych celów terapeutycznych jest odpowiedni dobór ćwiczeń, który uwzględnia ich intensywność, częstotliwość, a także rodzaj.

Głównym założeniem i podstawą kinezyterapii jest ruch, który staje się środkiem leczniczym  w walce z różnorodnymi schorzeniami i dysfunkcjami.

Kinezyterapia jest bardzo szerokim działem, w którym wyróżniamy następujące grupy ćwiczeń:

1. ze względu na lokalizację:

• lokalne
• globalne

2. ze względu na siłę i jej kontrolę:

• bierne
• czynno-bierne
• samowspomagane
• czynne w odciążeniu
• czynne
• czynne z obciążeniem
• izometryczne

3. ze względu na funkcję:

• ćwiczenia równoważne i stabilizacyjne
• ćwiczenie koordynacyjne
• ćwiczenia w wodzie
• ćwiczenia relaksujące i rozluźniające
• ćwiczenia ogólno usprawniające

Reklama

Wskazania do kinezyterapii

1. porażenia i niedowłady mięśni szkieletowych
2. podwyższone napięcie mięśniowe
3. ograniczenia ruchomości w stawach
4. zaburzona trofika tkanek miękkich
5. zaburzona długość i elastyczność mięśni szkieletowych
6. choroby zwyrodnieniowe i reumatoidalne
7. demineralizacja kości
8. zabiegi rekonstrukcyjne narządu ruchu
9. zespoły bólowe narządu ruchu
10. wady postawy
11. schorzenia neurologiczne

i wiele, wiele więcej

Przeciwwskazania do kinezyterapii

Przedstawione poniżej przeciwwskazania stanowią ogólne wytyczne, które należy indywidualnie dostosowywać do stanu pacjenta oraz do technik kinezyterapeutycznych, które mają zostać wykorzystane w trakcie terapii. W wielu sytuacjach dobór odpowiednich ćwiczeń i metod pozwala na bezpieczne przeprowadzenie terapii, pomimo istniejących przeciwwskazań.

Przeciwwskazania:

1. brak zrostu kostnego (konieczność bezwzględnego unieruchomienia)
2. ostre stany zapalne
3. stany bezpośrednio po zabiegach chirurgicznych (przed usunięciem szwów)
4. nadciśnienie (spoczynkowe ciśnienie rozkurczowe powyżej 100, skurczowe powyżej 160)
5. gorączka (temperatura powyżej 38⁰)
6. naruszona ciągłość skóry i tkanek miękkich

Reklama

Kinezyterapia – różne formy ćwiczeń

Kinezyterapia to ogromny wachlarz ćwiczeń, który dostosowywany jest do stanu pacjenta oraz postawionych celów. Podstawowy podział ćwiczeń dzieli jej ze względu na siłę i jej kontrolę, a także na działanie ćwiczeń.

Podział ćwiczeń ze względu na siłę i jej kontrolę:

• ćwiczenia bierne – to ćwiczenia, w których ruch wykonywany jest przez siłę zewnętrzną (terapeuta lub np. szyna CMP). Ich celem jest zapobieganie przykurczom mięśniowym oraz sztywności stawowej, a także pobudzenie krążenia czy zapobieganie odleżynom i obrzękom. Ważnym aspektem ćwiczeń biernych jest zaangażowanie pacjenta (mowa o pacjentach będących w kontakcie) w ćwiczenia. Pacjenci powinni być skupieni na wykonywanym ruchu, co ma na celu pobudzenie układu nerwowego do odbudowywania lub tworzenia nowych połączeń nerwowych. Aktywny udział pacjenta w terapii może w efekcie prowadzić do zamiany ruchu biernego na czynny.

Do ćwiczeń biernych kwalifikują się mięśnie oceniane w skali Lovetta na granicy 0-1.

• ćwiczenia czynno-bierne - to ćwiczenia, które opierają się przede wszystkim na własnej sile osoby ćwiczącej, a siła zewnętrzna stanowi wspomaganie. Często konieczna okazuje się pomoc w zapoczątkowaniu ruchu, który dalej wykonywany jest już samodzielnie. Ćwiczenia te mają na celu kształtowanie prawidłowych wzorców ruchowych, a także wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych i zniesienie nadmiernego napięcia mięśniowego (wzmożone napięcie mięśniowe najczęściej jest konsekwencją unieruchomienia).

Do ćwiczeń kwalifikują się mięśnie oceniane w skali Lovetta na 1.

• ćwiczenia samowspomagane – stanowią łącznik pomiędzy ćwiczeniami biernymi a czynnymi. W ćwiczeniach samowspomaganych pacjent wykonuje ruch jedną kończyną aby wspomóc wykonanie ruchu w drugiej kończynie. Celem ćwiczeń samowspomaganych jest poprawa zakresów ruchomości, a także obniżenie wzmożonego tonusu mięśniowego.

• ćwiczenia czynne w odciążeniu – to ćwiczenia, które wykonywane są w sposób samodzielny przez pacjenta, w warunkach zmniejszenia lub nawet całkowitego zniesienia siły ciążenia na daną część ciała, co umożliwia wykonywanie ruchu w bezbolesnym zakresie. Uzyskanie odciążenia możliwe jest najczęściej poprzez systemy podwieszenia bloczkowego (UGUL, Therapy Master). Celem ćwiczeń w odciążeniu jest umożliwienie pacjentowi ruchu, co sprzyja poprawie siły i wytrzymałości mięśni, a także poprawie zakresów ruchomości. Aktywność w odciążeniu sprzyja również normalizacji napięcia mięśniowego oraz umożliwia pacjentom bezbolesną aktywność (zmiany zwyrodnieniowe dające silne dolegliwości bólowe często zmuszają pacjentów do rezygnacji z jakiekolwiek aktywności).

Siła mięśni kwalifikowanych do ćwiczeń w odciążeniu oceniana jest na 1+, 2 lub 2+ w skali Lovetta.

• ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem – to ćwiczenia, które spełniają wszelkie założenia ćwiczeń w odciążeniu, ale dodatkowym elementem jest opór zewnętrzny, który dawkowany jest najczęściej poprzez systemy bloczkowo-ciężarkowe. Głównym celem ćwiczeń w odciążeniu z oporem jest wzrost siły i wytrzymałości mięśniowej. Do ćwiczeń w odciążeniu z oporem zalecana jest siła mięśniowa oceniana na 2+, 3 lub 3+ w skali Lovetta.

• ćwiczenia czynne wolne – to ćwiczenia, które wymagają od pacjenta samodzielnej kontroli napięcia mięśniowego oraz możliwości wykonania ruchu lub tylko intencji ruchu (skurcz izometryczny). W ćwiczeniach czynnych opór może być stawiany przez: ciężar własnego ciała, ręce terapeuty lub sprzęt (taśmy elastyczne, hantle, ekspandery). Celem ćwiczeń czynnych jest aktywizacja włókien mięśniowych, co prowadzi do poprawy w zakresie siły mięśniowej, ale także koordynacji nerwowo-mięśniowej. Wśród innych równie ważnych efektów wykonywania ćwiczeń czynnych należy wymienić:

• ćwiczenia czynne z oporem – to ćwiczenia, które wykonywane są samodzielnie przez pacjenta przeciwko oporowi zewnętrznemu. Opór zewnętrzny w przypadku ćwiczeń oporowych oznacza opór inny niż stawiany przez ciężar własnego ciała. Formy oporu zewnętrznego:

Podział ćwiczeń ze względu na ich działanie:

• kinezyterapia miejscowa – oddziałuje w sposób lokalny, na określone partie ciała. Często działanie ukierunkowane jest na konkretny staw lub grupę mięśniową gdzie występuje dysfunkcja. Celem kinezyterapii miejscowej jest osiągnięcie poprawy funkcjonalnej poprzez odtworzenie prawidłowych wzorców ruchowych lub poprzez wytworzenie mechanizmów kompensacyjnych.

• kinezyterapia ogólna – oddziałuje na organizm całościowo, wpływając na poprawę ogólnej wydolności i sprawności. Celem kinezyterapii ogólnej jest osiągnięcie wzrostu siły i wytrzymałości mięśniowej, a także poprawy w zakresie gibkości, koordynacji nerwowo-mięśniowej oraz wydolności krążeniowo-oddechowej.

-gimnastyka w wodzie

• metody terapii manualnej (np. Cyriax, Mulligan, Kaltenborn-Evjenth)
• metody reedukacji nerwowo-mięśniowej (np. PNF, Bobath, Vojta)
• metody energizacji mięśni (np. Poizometryczna relaksacja mięśni, technika aktywnego rozluźniania)

Bibliografia:

• Podstawy fizjoterapii, część 2 Podstawy metodyczne i technika wykonywania niektórych zabiegów, Janusz Nowotny, wydawnictwo Kasper,Kraków 2004
• Kinezyterapia, tom 2 Ćwiczenia kinezyterapii i metody kinezyterapeutyczne, Andrzej Zembaty, wydawnictwo Kasper, 2003