Rodzaje udarów mózgu

Udar mózgu jest trzecią co do częstości przyczyną śmierci wśród osób dorosłych, oraz jednym z głównych powodów niepełnosprawności.

Udar według definicji WHO (Światowa Organizacja Zdrowia), jest to nagły stan zagrażający życiu człowieka. Objawia się ogniskowymi lub uogólnionymi zaburzeniami czynności mózgu, które utrzymują się dłużej niż 24 godziny i wymagają hospitalizacji. Zaburzenia ogniskowe mózgu, związane są z miejscem jego uszkodzenia, dając specyficzne dla określonej lokalizacji w mózgu objawy dysfunkcji. Natomiast objawy uogólnione zaburzenia funkcjonowania mózgu są związane z utratą przytomności przez pacjenta.

Istotą udaru mózgu jest ostra niewydolność krążenia mózgowego w przebiegu niedokrwienia lub krwotoku.

Wyróżnia się następujące typy udaru mózgu

Udar niedokrwienny, występujący w 85% przypadków udarów, wiąże się z ograniczeniem przepływu krwi, lub zamknięciem naczyń wewnątrzmózgowych, albo doprowadzających krew do mózgu. Mogą go wywołać:

•  zmiany zakrzepowe, spowodowane są przez miażdżycowe zwężenie lub zamknięcie tętnicy szyjnej lub środkowej mózgu. Wystąpienie ubytku neurologicznego może być poprzedzone napadami przemijającego niedokrwienia lub narastać stopniowo, gdyż zamykanie światła naczynia przez skrzeplinę jest procesem stopniowym.

•  zmiany zatorowe, są zjawiskiem nagłym wywołanym przez zamknięcie jednego z dystalnych naczyń kory mózgowej przez płytki krwi, cholesterol, fibrynę i inne składniki krwi. Udary występujące w przebiegu zawału serca, są powodowane przez skrzepy krwi odrywające się od ścian serca.

• zmiany jamiste, są to bardzo drobne obszary zawału o wielkości mniejszej niż 1 cm². Dochodzi do nich na skutek zamknięcia się drobnych tętniczek, odchodzących bezpośrednio od większego naczynia.

Zamknięcie tętnicy środkowej mózgu prowadzi do niedowładu połowiczego, tętnicy tylnej mózgu, wywołuje zaburzenia wzrokowe oraz zaburzenia pamięci. Niedokrwienie tętnicy przedniej mózgu daje zaburzenia czołowe (labilność emocjonalna, odhamowanie), porażenia kończyny dolnej, tętnicy kręgowej lub podstawnej (udar pnia mózgu), powoduje zawroty głowy, wymioty, zaburzenia równowagi, utrudnione przełykanie.

Udar krwotoczny stanowi około 15% wszystkich udarów. Powstaje na skutek rozerwania naczynia mózgowego i wynaczynienia krwi do mózgu. Przebiega gwałtownie, najczęściej jako powikłanie choroby nadciśnieniowej. Zwykle występuje gwałtowny, bardzo silny ból głowy, po którym następuje utrata przytomności w ciągu kilku minut. Z powrotem przytomności występuje wiotkie porażenie połowicze .

Przejściowe ataki niedokrwienne (TIA Transient Ischemic Attacks), są epizodami niewydolności naczyniowej, które powodują czasową utratę funkcji mózgowia, z całkowitym ustąpieniem objawów w ciągu 24 godzin. Większość przejściowych ataków niedokrwiennych trwa krócej niż pół godziny, nie pozostawiając trwałych objawów. Diagnoza TIA jest zwykle stawiana na podstawie wywiadu z pacjentem. Przejściowe objawy, które powstają w przedniej części krążenia obejmują osłabienie siły, uczucie ciężkości kończyn, połowicze zaburzenia czucia, uczucie drętwienia, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia. Przejściowe objawy, które występują w obrębie tylnej części krążenia mózgu, obejmują zawroty głowy, podwójne widzenie, zaburzenia pamięci.

Można mylnie rozpoznać udar mózgu w przypadku: migreny z aurą, napadu padaczkowego, guza mózgu.

Autor:
mgr Grażyna Sokołowska
fizjoterapeuta, terapeuta NDT Bobath