Choroba Baastrupa - przyczyny, objawy, postępowanie

Kręgosłup człowieka posiada bardzo skomplikowaną budowę anatomiczną, dlatego na przestrzeni czasu jest narażony na różnego rodzaju schorzenia lub urazy. Podczas wykonywania czynności ruchowych wszystkie elementy składowe kręgosłupa są poddane dużym przeciążeniom, które sprzyjają powstaniu rozmaitych chorób lub dysfunkcji.

Choroba Baastrupa to szczególna postać choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Została pierwszy raz opisana w 1933 roku przez duńskiego radiologa Christiana Ingersleva Baastrupa. Schorzenie to polega na zbliżeniu i stopniowym stykaniu się wyrostków kolczystych. W konsekwencji taki stan rzeczy powoduje wzajemne ocieranie się wyrostków kolczystych podczas określonego ruchu. Powyższa choroba przede wszystkim dotyczy odcinka lędźwiowego kręgosłupa na poziomie L4 – L5 oraz rzadziej odcinka szyjnego. Długo trwający kontakt określonych wyrostków kolczystych może skutkować w perspektywie powstaniem zmian zwyrodnieniowych objawiających się znacznym zniekształceniem omawianych elementów. Konsekwentnie postępujący proces chorobowy może wytworzyć pomiędzy wyrostkami kolczystymi patologiczny staw. Najczęściej na to schorzenie uskarżają się osoby starsze lub ciężko pracujące fizycznie.

Reklama

Przyczyny powstania choroby Baastrupa

Głównymi przyczynami powstania choroby Baastrupa są przede wszystkim:

• Zwiększona aktywność ruchowa kręgosłupa,
• Uwarunkowania anatomiczne np. występowanie powiększonych wyrostków kolczystych,
• Uszkodzenie więzadła międzykolczystego,
• Postępująca lordoza kręgosłupa.

Objawy choroby

Do najczęstszych objawów choroby Baastrupa zalicza się:

• Przewlekły, silny ból,
• Tkliwość palpacyjną,
• Znaczny przeprost tułowia.

Diagnostyka choroby

Właściwa diagnostyka w przypadku choroby Baastrupa jest bardzo ważna.
W pierwszym etapie polega ona na wykonaniu dokładnego wywiadu chorobowego oraz przeprowadzenia szczegółowego badania fizykalnego. Na podstawie wykonania powyższych czynności jesteśmy w stanie uzyskać bardzo wiele istotnych informacji związanych z powyższym schorzeniem.
W drugim etapie diagnostyka polega na wykonaniu standardowego zdjęcia rentgenowskiego (RTG). W badaniu obrazowym będzie dokładnie widoczna sklerotyzacja sąsiadujących ze sobą kręgów kolczystych. Ponadto na zdjęciu mogą być widoczne również zwężenia przestrzeni międzykręgowej, zwapnienia oraz osteofity. Zaleca się również wykonanie rezonansu magnetycznego (RM), aby dokładnie prześwietlić wszystkie struktury kręgosłupa. W tym etapie stosuje się również wykonanie testu skłonu kręgosłupa do przodu. Podczas wykonywania ruchu zginania  kręgosłupa do przodu dolegliwości bólowe się zmniejszają, natomiast podczas powrotu do pozycji wyjściowej ból się znacząco zwiększa. Należy pamiętać, iż postawienie właściwej diagnozy w znacznym stopniu przyczynia się do odpowiedniego a zarazem skutecznego leczenia. Niewłaściwa diagnoza przyczynia się w dużej mierze do pogłębienia patologicznych zmian, które mogą prowadzić do nieodwracalnego kalectwa.

Reklama

Leczenie choroby

W leczeniu choroby Baastrupa możemy zastosować zarówno postępowanie zachowawcze jak i operacyjne.

W leczeniu zachowawczym stosuje się przede wszystkim:

• Postępowanie farmakologiczne – ma ono na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych jak i stanu zapalnego. Podaje się wówczas leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Ponadto można zastosować miejscowe ostrzyknięcie kortykosteroidami. Stosuje się również leki rozluźniające mięśnie szczególnie przykręgosłupowe. Często wykorzystywane są również plastry do naklejania na bolące miejsce. Należy mieć świadomość, iż przyjmowanie powyższych leków musi odbywać się pod ścisła kontrolą lekarza,

• Postępowanie rehabilitacyjne – ma na celu zastosowanie szerokiej gamy zabiegów z fizykoterapii, kinezyterapii (leczenie ruchem) oraz terapii manualnej. Zastosowanie określonych zabiegów fizjoterapeutycznych powoduje zmniejszenie dolegliwości bólowych, zmniejszenie stanu zapalnego, rozluźnienie, uelastycznienie oraz wzmocnienie mięśni.

 Z zakresu zabiegów fizykoterapeutycznych stosuje się:

- laseroterapię – jest to bardzo precyzyjna metoda naświetlania określonych obszarów naszego ciała. Poprzez liczne zmiany w gospodarce tlenowej komórek uzyskuje się silne działanie przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. Najskuteczniejsze działanie ma zastosowanie laseroterapii punktowej bezpośrednio w miejsce objęte zmianami patologicznymi,

- magnetoterapię – najczęściej stosuje się pole magnetyczne. Jest to zabieg, który przenika przez wszystkie struktury naszego organizmu. Wykazuje on działanie przeciwbólowe,  przeciwzapalne oraz zwiększające ukrwienie,

- krioterapię – stosuje się przeważnie miejscową krioterapię. Dzięki czynnikowi chłodzącemu w postaci dwutlenku węgla lub ciekłego azotu możemy uzyskać bardzo niskie temperatury. Zabieg ten działa silnie przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz przeciwobrzękowo,

- ultrasonoterapię – stosuje się przede wszystkim ultradźwięki, jest to zabieg wykorzystujący fale mechaniczne. Opisywany zabieg wykazuje działanie wielopłaszczyznowe , przynoszące szybko ulgę. Systematyczne wykonywanie ultradźwięków działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz rozluźniająco na mięśnie co w przypadku opisywanej choroby jest bardzo ważne,

- elektroterapię – zazwyczaj stosuje się w przypadku powyższego schorzenia zabiegi takie jak: prądy interferencyjne (mają działanie przeciwbólowe, rozluźniające oraz poprawiające ukrwienie), prądy diadynamiczne (mają działanie rozluźniające, znieczulające, poprawiające ukrwienie), jonoforezę - zabieg ten jest wykonywany z wykorzystaniem prądu stałego (galwanicznego). Omawiany zabieg polega na wprowadzaniu substancji przeciwbólowej lub przeciwzapalnej w głąb tkanek.

W przypadku choroby Baastrupa  wykonywanie specjalistycznych ćwiczeń jest bardzo wskazane. Celem ćwiczeń jest:

• Zwiększenie siły mięśniowej,
• Zwiększenie wytrzymałości mięśniowej,
• Uelastycznienie określonego mięśnia lub grupy mięśniowej,
• Rozciągnięcie określonego mięśnia lub grupy mięśniowej.

W przebiegu omawianego schorzenia wykonuje się ćwiczenia przede wszystkim mięśni grzbietu, mięśni przykręgosłupowych oraz mięśni brzucha.

Wykonuje się wówczas ćwiczenia:

• Izometryczne,
• Czynno – wolne,
• Ogólno usprawniające,
• Ćwiczenia oporowe,
• Ćwiczenia reedukcji posturalnej,
• Ćwiczenia odtwarzające przyjmowanie prawidłowej postawy ciała.

Terapia manualna odgrywa bardzo ważną rolę w leczeniu omawianego schorzenia. Bardzo skuteczne jest zastosowanie trakcji, gdzie w wyniku zadziałania siły zewnętrznej dochodzi do oddalenia od siebie powierzchni stawowych.

Formą wspomagającą leczenia rehabilitacyjnego jest również zastosowanie kinesiotapingu. Metoda ta polega na stosowaniu specjalistycznych kolorowych plastrów przyklejanych na ciało chorego z wykorzystaniem różnych technik takich jak: mięśniowych, powięziowych, więzadłowych, korekcyjnych. Omawiane plastrowanie wspomaga prawidłowe oraz efektywne działanie mięśni i stawów.

W leczeniu zachowawczym stosuje się również rozmaite sprzęty ortopedyczne takie jak np. gorsety stabilizujące odcinek kręgosłupa objęty procesem chorobowym.

Leczenie operacyjne stosujemy wówczas, jeżeli postępowanie zachowawcze nie przynosi zamierzonego efektu, bądź rezultaty są znikome, Zbiegi chirurgiczne przeprowadza się, jeśli dolegliwości bólowe wywołane przez chorobę uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie. Stosuję się wówczas operacyjne usunięcie końców wyrostków kolczystych oraz dodatkowych kaletek maziowych.

Autor: dr n. med. Kamil Klupiński,
fizjoterapeuta sportowy, kierownik poradni rehabilitacyjnej